ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ / ΣΑΦΡΑΝ ΝΗΜΑΤΙΔΙΑ

Ο κρόκος (Crocus sativus) είναι ένα φυτό βολβώδες, πολυετές, με σφαιρικό βολβό. Έχει 6-10 φύλλα στενά και μακριά σαν νήματα, μήκους 50 εκατοστών, με βλεφαριδωτά χείλη. Κάθε βολβός δίνει 1-2 άνθη, ιώδη, πολύ αρωματικά, τα οποία εμφανίζονται το τέλος του καλοκαιριού μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου.

Στην Ελλάδα απαντάται μόνο υπό την καλλιεργημένη μορφή, κυρίως στην περιφέρεια της Κοζάνης. Η ονομασία του οφείλεται στη λέξη κρόκη που σημαίνει κλωστή απ΄όπου είναι εμπνευσμένο και το όνομα η μικρή πόλη Κρόκο 5χλμ. από την Κοζάνη. Φυτεύεται κάθε καλοκαίρι και  φθινόπωρο, οι κάτοικοι της περιοχής, αφαιρούν με το χέρι τα πολύτιμα στίγματα του λουλουδιού και τα αποξηραίνουν προσεκτικά για να γίνουν τα βαθυκόκκινα λεπτά νήματα. Χρειάζονται 50.000 περίπου στίγματα για να προκύψουν 100 γρ. κόκκινου κρόκου! Γι αυτό και αποτελεί ένα από τα ακριβότερα μπαχαρικά στον κόσμο αλλά και το καλύτερο ποιοτικά.

Από τους αρχαίους χρόνους χρησιμοποιούταν ως φυτό φαρμακευτικό. Η ινδική ιατρική, ο Όμηρος, ο Ιπποκράτης, ο Θεόφραστος κ.ά ασχολούνται με το φυτό αυτό, οι δε αρχαίοι ιατροί το χαρακτηρίζουν ως τον βασιλιά των φυτών. Τα στίγματα του άνθους αποξηραίνονται και αποτελούν τον κρόκο του εμπορίου, που είναι γνωστός ως ζαφορά, σοφράνα, σαφράνι, σαφρά και χρησιμοποιείται σαν ουσία χρωστική, αρωματική και , κυρίως, φαρμακευτική (εμμηναγωγός, καταπραϋντική, αντισπασμωδική, τονωτική).

Οι ιδιότητες του σαφράν. Γιατί θεωρείται ευεργετικός;

• Το σύμπλεγμα βιταμινών και συστατικών που περιέχει ο κρόκος Κοζάνης συμβάλει στην δημιουργία αντιφλεγμονωδών, αντιοξειδωτικών, αντιγηραντικών και αντικαρκινικών ιδιοτήτων.
• Βοηθάει στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
• Ενισχύει την λειτουργία του εγκεφάλου και την μνήμη (συνίσταται η χρήση σε άτομα που πάσχουν από άνοια ή Αλτχάιμερ)
• Συνεισφέρει στην διατήρηση των επιπέδων σακχάρου και χοληστερίνης 
• Διατηρεί την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα.
• Ανακουφίζει από στομαχικούς και πεπτικούς πόνους.
• Έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες.

Οι ευεργετικές ιδιότητες του κρόκου έχουν εγκωμιαστεί από την αρχαιότητα καθώς συναντώνται σε γραπτά αρχαίων ποιητών όπως του Ομήρου. Η πληθώρα των φαρμακευτικών και αφροδιασιακών ιδιοτήτων του σαφράν το καθιστούν ως θησαυρό για την υγεία του ανθρώπου.

Που και πως χρησιμοποιείται το σαφράν;

Ο κρόκος Κοζάνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν παντού! Σε πατάτες, σε σούπες, σε κρέας, σε λαχανικά,σε γλυκά, σε ρύζι αλλά και στο τσάι.

Αποτελεί ένα μπαχαρικό που μπορεί να προσθέσει μία πλούσια γεύση σε οποιαδήποτε συνταγή και πιάτο δημιουργώντας μία άνευ προηγουμένου γαστρονομική εμπειρία! Το μόνο που χρειάζεται είναι μία μικρή ποσότητα κρόκου σε ζεστό τσάι, σούπες, ζυμαρικά και κρέας. 

Προσοχή: Είναι σημαντικό να λάβετε υπ' όψιν σας ότι η μεγάλη ποσότητα κρόκου σε συνταγές έχει την τάση να δημιουργεί μία πικρή γεύση και για αυτόν τον λόγο χρειάζεται να είστε προσεχτικοί με την δοσολογία που θα προσθέσετε το φαγητό ή το ρόφημα σας.

ΓΕΥΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΣΑΦΡΑΝ (ΚΡΟΚΟ):

1. Ρύζι με Σαφράν και Θαλασσινά:

   • Σε ένα τηγάνι, σοτάρετε κρεμμυδάκι και σκόρδο σε ελαιόλαδο μέχρι να μαλακώσουν.
   • Προσθέστε μια πρέζα σαφράν και ανακατέψτε για ένα-δύο λεπτά.
   • Προσθέστε μερικά κομμάτια θαλασσινών (όπως καλαμάρια, γαρίδες, μύδια) και συνεχίστε το μαγείρεμα μέχρι να ψηθούν.
   • Προσθέστε βρασμένο ρύζι και ανακατέψτε καλά μέχρι να ενσωματωθούν όλα τα συστατικά.
   • Σερβίρετε με φρέσκο δεντρολίβανο και ένα λεμόνι για να στρώσετε από πάνω.

2. Κοτόπουλο με Σαφράν και Κουρκούμα:

   • Σε ένα μπολ, ανακατέψτε σαφράν και κουρκούμα με λίγο νερό για να φτιάξετε ένα μείγμα πάστας.
   • Σοτάρετε κομμάτια κοτόπουλου σε ένα τηγάνι με λίγο ελαιόλαδο μέχρι να ψηθούν.
   • Προσθέστε το μείγμα πάστας στο κοτόπουλο και ανακατέψτε καλά για να καλύψει ομοιόμορφα.
   • Προσθέστε λίγο κοτόπουλο ή λαχανικό ζωμό και αφήστε να σιγοβράσει για να ενσωματωθούν οι γεύσεις.
   • Σερβίρετε το κοτόπουλο με ρύζι ή ψωμί, γαρνιρισμένο με φρέσκο κόλιανδρο ή μάνγκο.

3. Κάρυ με Σαφράν και Καρύδα:

   • Σοτάρετε κομμάτια κοτόπουλου με κρεμμυδάκι και σκόρδο μέχρι να ψηθούν.
   • Προσθέστε μια πρέζα σαφράν, κάρυ πάστα, καρύδα γάλα και ζωμό κοτόπουλου και αφήστε να σιγοβράσει μέχρι να ενσωματωθούν οι γεύσεις και να δέσει η σάλτσα.
   • Σερβίρετε το κάρυ με παραδοσιακό ρύζι και απολαύστε το με λεπτή τριμμένη καρύδα πάνω από το πιάτο.

4. Γλυκό με Σαφράν:

   • Βράστε γάλα με ζάχαρη και μια πρέζα σαφράν μέχρι να διαλυθεί η ζάχαρη και το γάλα να αρχίσει να ζεσταίνεται.
   • Προσθέστε κομμάτια αποξηραμένων φρούτων (όπως ροδάκινα, αχλάδια, βερίκοκα) και αφήστε να βράσουν για λίγα λεπτά.
   • Σερβίρετε το γλυκό με σαφράν ζεστό ή κρύο, γαρνιρισμένο με λίγα κομματάκια αποξηραμένων φρούτων.

Το σαφράν μπορεί να προσδώσει μια μοναδική γεύση και αρωματικότητα σε διάφορα ροφήματα. Εδώ είναι μερικές ιδέες για ροφήματα με σαφράν:

1. Γαλλική Λεμονάδα με Σαφράν:

   • Σε ένα μπολ, ανακατέψτε ζεστό νερό, φρέσκο χυμό λεμονιού και μερικά νήματα σαφράν.
   • Προσθέστε μέλι ή ζάχαρη για γλυκύτητα, αν το επιθυμείτε.
   • Αφήστε το μείγμα να κρυώσει στο ψυγείο για μερικές ώρες πριν σερβίρετε με πάγο και φρέσκο μέντα για δροσιά.

2. Καφές με Σαφράν:

   • Προσθέστε μερικά νήματα σαφράν στον καφέ σας κατά τον εκχύλισμα ή στον αφρό γάλακτος.
   • Ανακατέψτε καλά και απολαύστε έναν αρωματικό καφέ με μια ελαφριά γεύση σαφράν.

3. Smoothie με Σαφράν:

   • Σε ένα μπλέντερ, συνδυάστε φρέσκα φρούτα της επιλογής σας (όπως μάνγκο, ανανάς, μπανάνα) με γιαούρτι και μερικά νήματα σαφράν.
   • Αναμείξτε μέχρι να ομογενοποιηθεί το μείγμα και να γίνει απαλό.
   • Σερβίρετε σε ένα ποτήρι και διακοσμήστε με φρέσκα φρούτα ή μέντα.

4. Καφές espresso με Σαφράν:

   • Φτιάξτε έναν καφέ espresso και προσθέστε μια πρέζα σαφράν στον αφρό γάλακτος.
   • Σερβίρετε τον καφέ με ένα κρουασάν για ένα γλυκό και αρωματικό πρωινό.

 Όλα τα παραπάνω έχουν ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις.